ਜਿੱਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਤੋਂ ਹਿੰਸਾ ਤੱਕ: ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਸੰਕਟ
.png "ਜਿੱਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਤੋਂ ਹਿੰਸਾ ਤੱਕ: ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਸੰਕਟ")
ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗਿੱਲ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੱਲ੍ਹ ਜੋ ਕੁਝ ਵਾਪਰਿਆ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਝੜਪ ਨਹੀਂ ਸੀ—ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਪੈ ਰਹੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸੰਕੇਤ ਹੈ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਰਕਰਾਂ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਕਿਵੇਂ ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਪੱਥਰਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ, ਇਹ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ—ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸਿਰਫ਼ ਗਿੱਲ ਪਿੰਡ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਵਾਰਦਾਤ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ: ਸਤ੍ਹ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ
ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ, AAP ਵਰਕਰਾਂ 'ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਵੱਲੋਂ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਜਵਾਬੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਪੱਥਰਬਾਜ਼ੀ ਹੋਈ, ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਅਤੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਗਿਆ। ਪਰ ਇਹ ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਅਚਾਨਕ ਭੜਕਣ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ—ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੀਆਂ ਹਨ।
ਅਸਲ ਮੁੱਦਾ: ਇਹ ਕਿਉਂ ਮਾਇਨੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ
ਇਹ ਵਾਰਦਾਤ ਇਕੱਲੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸੀ ਟਕਰਾਅ ਹਿੰਸਕ ਰੂਪ ਲੈਣ ਦੇ ਵਾਕਏ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਟਕਰਾਅ ਨਹੀਂ—ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ।
ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸਤ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਖੇਡ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇੱਥੇ ਜ਼ਾਤ-ਪਾਤ, ਜ਼ਮੀਨੀ ਮਾਲਕੀਅਤ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਦੁਸ਼ਮਣੀਆਂ, ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇੱਜ਼ਤ ਦੇ ਸਵਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਸਾਬਕਾ ਸਰਪੰਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਮਝ ਲਓ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਅੱਜ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ—ਪੁਰਾਣੇ ਹਿਸਾਬ-ਕਿਤਾਬ ਵੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਲੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਜਸ਼ਨ ਜਾਂ ਤਾਕਤ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ?
ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ: ਕੀ ਵਿਰੋਧੀ ਧੜੇ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣਾ ਸਿਰਫ਼ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਤਾਕਤ ਦਿਖਾਉਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ? ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਰਵਾਇਤ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਰੂਪ ਲੈ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਜੇਤੂ ਧੜਾ ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਤੱਕ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ—ਅਤੇ ਇਹ ਭੜਕਾਵੇ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਰਾਜ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?
ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਸੰਭਾਲੀ, ਵਾਧੂ ਫੋਰਸ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੀ, ਜਾਂਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ—ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗੋਲੀਆਂ ਚੱਲਣ ਤੱਕ ਨੌਬਤ ਕਿਉਂ ਆਈ? ਕੀ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਝੜਪ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ? ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਨਵੇਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਅੱਗੇ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਇਹ ਘਟਨਾ ਤਿੰਨ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਰੁਝਾਨਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ:
ਪਹਿਲਾ, ਸਿਆਸੀ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀ ਦੀ ਜਿੱਤ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣਾ ਵੀ ਜਾਨੋਂ-ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਹਿੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਦੂਜਾ, ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਆਸਾਨ ਉਪਲਬਧਤਾ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਹੈ। ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਲੀਆਂ ਚੱਲਣਾ ਹੁਣ ਆਮ ਗੱਲ ਬਣਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ।
ਤੀਜਾ, ਸਥਾਨਕ ਅਗਵਾਈ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ। ਜਦੋਂ ਸਾਬਕਾ ਜਾਂ ਮੌਜੂਦਾ ਸਰਪੰਚ, ਪੰਚ, ਜਾਂ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ ਖੁਦ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਹੱਲ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ
ਇਸ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਪੁਲਿਸ ਕਾਰਵਾਈ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ। ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਜਮ ਦਾ ਸਬਕ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਥਾਨਕ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨਹੀਂ, ਪੂਰੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਆਗੂ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਂਝੀਵਾਲਤਾ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜ, ਗਿੱਲ ਵਰਗੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਡੇ ਸਾਂਝੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਹੈ। ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ: ਕੀ ਅਸੀਂ ਇਸ ਘੰਟੀ ਨੂੰ ਸੁਣਾਂਗੇ?
Post a Comment